4.5 mm mi, 5.5 mm mi, 6.35 mm mi? Havalı Tüfek Kalibre Rehberi

Bir havalı tüfek satın alırken verilen en kritik kararlardan biri kalibre seçimidir. Türkiye’de en yaygın üç seçenek 4.5 mm (.177), 5.5 mm (.22) ve 6.35 mm (.25) kalibrelerdir. Kalibrelerin hız-enerji dengesi, isabet, rüzgâr dayanımı, pelet maliyeti ve kullanım senaryoları gibi pratik kriterler üzerinden, Klas Av’daki ürün yelpazesini de göz önünde bulundurarak kapsamlı bir yol haritası sunuyoruz. Böylece “hangi kalibre, hangi havalı tüfek için daha doğru?” sorusuna kendi kullanımınıza uygun, somut cevaplar verebileceksiniz.

Kalibre Nedir? Kısaca Temel Kavramlar

Kalibre, atışta kullanılan peletin (diabolo) çapını ifade eder. Havalı tüfeklerde 4.5 mm, 5.5 mm ve 6.35 mm kalibreler en yaygın kullanılan küçük çaplı (smallbore) sınıflardır. 4.5 mm kalibre, Olimpik 10 metre hava tüfek disiplininde zorunlu standart olarak kullanılır; yani hassasiyet ve tutarlılık açısından dünya genelinde referans kalibre kabul edilir. Bu gerçek, kalibre seçiminde 4.5 mm’nin neden “hedef atıcılarının” ilk adresi olduğunu da açıklar.

Geleneksel olarak 4.5 mm ≈ .177, 5.5 mm ≈ .22, 6.35 mm ≈ .25 inç karşılıklarına sahiptir. Dört küçük kalibre ailesinin (4.5 / 5.0 / 5.5 / 6.35 mm) modern havalı silahlarda yaygınlaştığına dair literatür de bunu doğrular.

Neden Kalibre Seçimi Önemli?

Kalibre, aynı platformda dahi hız (m/s), enerji (Joule), trajektori (mermi eğrisi) ve rüzgâr sapması gibi balistik bileşenleri doğrudan etkiler. Daha hafif peletler (çoğunlukla 4.5 mm) daha yüksek çıkış hızı ve daha düz bir uçuş hattı sağlar; daha ağır peletler (çoğunlukla 5.5 ve 6.35 mm) ise rüzgâra karşı daha direngen olup enerjiyi hedefte daha iyi taşır. Bu farklar, hedef atışı/plinking ile haşere kontrolü/küçük av gibi kullanım amaçlarında farklı tercihlere yol açar. Üretici ve perakendeci kaynakları da 4.5 mm’nin hedef/precise atış, 5.5 mm’nin dengeli bir “her işe uygun” seçenek, 6.35 mm’nin ise daha ağır peletle daha güçlü terminal etki sunduğunu vurgular.

Kalibrelerin Karakteri: Hız, Enerji, Düşüş ve Rüzgâr

Enerji formülü basittir: E = ½ · m · v². Aynı platformda pelet kütlesi arttıkça (ör. 5.5 mm’den 6.35 mm’ye), çoğu durumda hız azalsa da hedefte taşınan enerji artar. Bu da 6.35 mm’nin “daha etkili vurucu enerji” ile anılmasını açıklayan bir sebeptir. Ayrıca transonik/supersonik bölgeye yaklaşmak pelet stabilitesini olumsuz etkileyebilir; pratikte çoğu pelet için subsonik (ses altı) hız aralığı, isabet açısından daha güvenli kabul edilir. Bu konu havalı atıcılık topluluğunda ve uzman bloglarında sıkça işlendiği gibi, Pyramyd Air’in son yıllardaki teknik yazılarında da vurgulanır.

Bu çerçevede 4.5 mm’de tipik 800–1000+ fps aralığına sık rastlanırken, 5.5 mm’de 700–1000 fps, 6.35 mm’de ise daha ağır peletler nedeniyle genellikle daha düşük hızlar ama yüksek BC (balistik katsayı) ve enerji söz konusudur. Nitekim 6.35 mm JSB Exact King’in 25.39 grain ağırlığa ve yüksek BC’ye sahip olduğu bağımsız testlerle de kayda geçmiştir. 

Klas Av Ürünlerinden Somut Örnekler (Kalibreye Göre)

4.5 mm (.177): Hedef ve Hobi İçin Düz Uçuş

CO₂ tabanlı, pratik ve keyif odaklı platformlar 4.5 mm’de öne çıkar. Örneğin Umarex Beretta Cx4 Storm XT 4.5 mm modelinde <7.5 J enerji ve 170 m/s gibi kontrollü bir hız, özellikle kapalı alan/10–20 m hedef atışlarında güven veren bir çizgi sunar. Düşük geri tepme ve ekonomik pelet tüketimi, yeni başlayanlar veya plinking meraklıları için avantajdır. 

5.5 mm (.22): Çok Yönlü “Denge” Noktası

5.5 mm, hem hedef hem de performans odaklı atışlarda sık tercih edilir. Hatsan AT44-Tactical 5.5 mm gibi PCP platformlarında 295 m/s’ye varan katalog hızları ve 50+ J enerji değerleri görülebilir; şarjörlü yapı ve yüksek atım sayısı, açık alanda istikrarlı grupman arayan kullanıcıyı memnun eder. Daha üst sınıfta Hatsan BT65-SB-ELITE 5.5 mm gibi modeller, 360 m/s’ye kadar uzanan hız ve güçlü teknik paketiyle 5.5 mm’nin “orta-uzun mesafe” potansiyelini sergiler.

6.35 mm (.25): Ağırlık, BC ve Vurucu Enerji

6.35 mm’de daha ağır peletler sayesinde “rüzgârda yön koruma” ve “hedefte enerji taşıma” belirgin şekilde artar. Klas Av’da Hatsan Factor Sniper Long 6.35 mm gibi ileri seviye PCP seçenekleri, QuietEnergy moderatör, regülatör ve ayarlanabilir mekaniklerle uzun mesafede verim hedefler. Hercules ailesi gibi “yüksek güç” sınıfları ise uzun menzil ve güçlü etki arayanlarca tercih edilir. Klas Av blogunda da Hercules 666 gibi modellerin uzun menzil performansına özel vurgu yapıldığını görebilirsiniz. 

Pelet Ağırlıkları ve Tipleri (Kalibre Uyumu)

Pratikte 4.5 mm peletler sıkça 8.44–10.34 grain bantlarında (ör. JSB Exact ve Exact Heavy), 5.5 mm peletler çoğunlukla ~14.66 grain (ör. H&N Field Target Trophy), 6.35 mm peletler ise ~25.39 grain (ör. JSB Exact King) aralığında tercih edilir. Bu değerler, tipik kullanım ve dengeli balistik performans için yıllar içinde kullanıcılar arasında “tatlı nokta” hâline gelmiştir. 

Pelet şekilleri de kalibre kadar önemli: wadcutter (düz başlı) tipler 10 m kâğıt hedefe temiz delik açmak için idealdir; domed (yuvarlak başlı) tipler aerodinamik verimiyle orta-uzun mesafede isabeti sürdürür; hollow point (içi oyuk) tipler yakın-orta mesafede enerji transferini artırmayı amaçlar; pointed (sivri) tipler penetrasyona odaklanır. Bu sınıflandırma üretici/uzman yazılarında da benzer şekilde açıklanır.

Pelet baş çapı hassasiyet için kritik bir başka ayrıntıdır. Örneğin H&N Field Target Trophy, .22 kalibrede 5.53–5.55 mm farklı baş ölçüleri sunar; doğru baş ölçüsü, namludaki yiv-sete ideal temasla grupmanı daraltabilir. 

Transonik Tuzak: “Hız mı, İsabet mi?”

Birçok atıcı, peleti ses hızına (yaklaşık 330 m/s deniz seviyesinde; sıcaklık ve basınca göre değişir) yakın hızlara çıkardığında grupmanların bozulduğunu gözlemler. Bunun nedeni transonik bölgede oluşan akış düzensizlikleri ve pelet geometrisinin (diabolo) supersonik uçuşa uygun olmamasıdır. Uzman bloglar ve topluluk deneyimleri, subsonik kalmanın (çoğu pelet ve mesafe için) isabet adına daha tutarlı sonuç verdiğine işaret eder. Bu yüzden 4.5 mm’de aşırı hafif peletleri “aşırı hızlara” zorlarken, 5.5 mm’de orta-ağır; 6.35 mm’de ise “daha ağır” pelet seçimi isabeti korumaya yardımcı olabilir. 

Kullanım Senaryolarına Göre Kalibre Önerileri

1) Kapalı Alan / 10–20 m Hedef: 4.5 mm

Kapalı poligon ya da bahçede düşük-orta güçte hedef atışı yapacaksanız 4.5 mm sade, ekonomik ve çok hassas bir çözümdür. Olimpik disiplinde standart olması, kaliteli pelet çeşitliliği ve düşük geri tepme, yeni başlayanlar için de avantajdır. Klas Av’ın 4.5 mm sınıfında Umarex gibi markalarda düşük enerjili CO₂ sistemler, güvenli ve keyifli başlangıçlar sunar. 

2) 25–50 m Açık Alan, Genel Atıcılık: 5.5 mm

Plinking (teneke, gong vb.), açık alanda serbest atış ve orta mesafe grupman beklentisi için 5.5 mm, rüzgârda 4.5 mm’ye göre daha sabit bir yol izleyebilir. PCP platformlarda regülatörlü sistemler, şarjörlü yapılar ve sessiz moderatörler bu mesafelerde grupmanları sıkı tutmayı kolaylaştırır. Hatsan’ın AT44, BT65, Factor gibi 5.5 mm platformları bu “çok yönlülüğün” tipik örnekleridir.

3) Rüzgârlı Gün & Enerji Öncelikli Atış: 6.35 mm

Rüzgâr dayanımı ve hedefte enerji kriterseniz 6.35 mm ağır peletle doğru kombinasyonda fark yaratır. Klas Av’daki Factor Sniper Long ve Hercules türevleri gibi 6.35 mm PCP’ler, moderatör ve regülatörlerle birleştirildiğinde uzun mesafelerde kararlı performans gösterebilir. Elbette her platformun kendi “tatlı noktası” vardır; pelet/baş ölçüsü/namlu uyumunu denemeden maksimum verime ulaştım demek zordur.

Kalibre Karşılaştırma Özeti

Not: Pelet ağırlık örnekleri üretici/perakendeci teknik sayfalarından alınmıştır. 

Klas Av’dan Model Örnekleriyle Kalibreyi Hissetmek

4.5 mm CO₂ & Hobi: Umarex Cx4 Storm XT

88 g CO₂ tüple çalışan Umarex Beretta Cx4 Storm XT 4.5 mm, <7.5 J enerji ve 170 m/s hızla özellikle yakın mesafe keyifli ve güven veren bir atış deneyimi sunar. Bu tür bir platform, kalibre seçimi aşamasında “hassas ama sakin” bir çizgiyi denemek isteyenler için idealdir. 

5.5 mm PCP & Çok Yönlülük: Hatsan AT44 Tactical / BT65-SB-ELITE

AT44 Tactical 5.5 mm’de 295 m/s’ye varan hız ve ~51 J enerji; BT65-SB-ELITE 5.5 mm’de ise 360 m/s’ye varan katalog hızları, 5.5 mm’nin “orta-uzun mesafe” için neden bu kadar sevilmesini açıklar. Şarjör kapasitesi, Quattro tetik, 250 bar çalışma basıncı gibi özellikler pratikte yüksek atım sayısı ve tutarlı vuruşlar sunar.

6.35 mm PCP & Uzun Menzil: Factor Sniper Long / Hercules 666 Serisi

Hatsan Factor Sniper Long 6.35 mm, regülatör ve QuietEnergy gibi bileşenlerle 6.35 mm’nin “BC ve enerji” avantajını verime çevirir. Hercules 666 ailesi ise Klas Av blogunda da “uzun menzil” odağıyla anılır; sistem tasarımı ve tüp hacmi sayesinde çok sayıda atım ve stabil uçuş vadeder.

Gerçekçi Balistik Beklentiler: Örnek Teknik Veriler

Kalibreyi anlamanın bir diğer yolu katalog verilerine bakmaktır. Örneğin AT44 Tactical 5.5 mm için 295 m/s ve ~51 J; BT65-SB-ELITE 5.5 mm için 360 m/s ve 51 J; Umarex Cx4 4.5 mm için 170 m/s ve <7.5 J gibi veriler yayımlanır. Elbette gerçek dünyada hız/enerji; pelet ağırlığı, hava basıncı, sıcaklık ve platformun bakım durumuna göre değişebilir. Bu nedenle kalibre seçimini sadece “maksimum hız” değil, hedef mesafeniz ve pelet seçimi ile birlikte değerlendirin.

Türkiye’de Satın Alma & Yasal Çerçeve (Özet)

Klas Av’ın bilgilendirme metinlerinde, ülkemizde havalı tüfeklerin satın alımında 18 yaş şartı ve ruhsat zorunluluğunun bulunmadığı; ancak taşırken yetkili satıcıdan alındığını gösteren faturanın bulundurulması gerektiği belirtilir. Yine de yerel mevzuatı ve güncel düzenlemeleri resmi kaynaklardan kontrol etmenizi öneririz; uygulama illere/şartlara göre farklılaşabilir.

Kalibre Seçimini Etkileyen 10 Pratik Kriter

1) Hedef Mesafesi

10–20 m kapalı alan için 4.5 mm; 25–50+ m açık alan için 5.5 mm; rüzgâr/enerji öncelikli senaryolarda 6.35 mm genellikle daha verimli bir başlangıç noktasıdır. (Her platformun tatlı noktası farklıdır.) 

2) Rüzgâr

Ağır pelet (5.5–6.35 mm) rüzgârda daha iyi “yol tutar”. Domed tiplerin aerodinamik avantajı orta-uzun mesafede fark edilir.

3) Gürültü & Komşu Hassasiyeti

CO₂ / düşük enerjili 4.5 mm platformlar daha sessizdir. PCP’de moderatör ve regülatör, komşu dostu bir kurulum sağlar (örn. QuietEnergy). 

4) Bütçe & Ekosistem

4.5 mm peletler genellikle daha ekonomiktir. 5.5 ve 6.35 mm’de kutu başına maliyet ve tüketim artabilir; ancak hedefte enerji/istifade artışı da elde edersiniz. (H&N/JSB serileri kalibre başına farklı fiyat ve gramajlar sunar.) 

5) Hız Takıntısından Kaçının

“Daha hızlı = daha iyi” değildir. Transonik bölgede (ses hızına yakın) grupmanlar bozulabilir; subsonik kararlılık çoğu zaman daha iyi sonuç verir.

6) Pelet Uyum Testi

Aynı kalibrede farklı baş çapı ve pelet tipi deneyin. Bazı namlular 4.50 yerine 4.52 (4.5 mm) ya da .22’de 5.53–5.55 baş ölçüsüne daha iyi grupman verir.

7) Bakım ve Tutarlılık

Regülatörlü PCP’ler atıştan atışa basıncı dengeler; bu, özellikle >25 m’de yatay grupman “yayılmasını” azaltabilir. (AT44/BT65/Factor vb. teknik paketler bunun için tercih edilir.)

8) Ağırlık ve Ergonomi

Uzun süreli atışlarda ayarlanabilir dipçik/yanaklık, elinizi rahatlatan kundak geometrisi ve tetik ayarı fark yaratır. Klas Av ürün sayfalarında bu ergonomi bileşenleri detaylandırılır.

9) Yasal Çerçeve ve Güvenlik

Yasal sınırlara ve güvenlik kurallarına uymak esastır. Satın alma/taşıma için Klas Av’ın özetlediği kriterler başlangıç referansı olabilir; mutlaka güncel resmi mevzuatı kontrol edin.

10) Rehberlik ve Deneme

İmkân varsa farklı kalibre ve peletleri deneyin; 25–50 m’de rüzgârla birlikte grupman karşılaştırması yapın. Ürün açıklamaları ve blog yazıları, “kâğıt üstündeki” beklentiyi gerçek atışla birleştirmenize yardım eder.

SSS: Kalibre Hakkında Sık Sorulan 7 Soru

S1: 4.5 mm gerçekten daha isabetli mi?

Olimpik disiplinde zorunlu 4.5 mm olması ve pelet çeşitliliği, 4.5 mm’yi hedef atıcılığında çok başarılı kılar. Ancak modern 5.5 mm platformlar da (özellikle PCP) 25–50+ m’de son derece sıkı grupmanlar üretebilir.

S2: 5.5 mm “her işe uygun” mu?

Genellikle evet. 5.5 mm, hız/enerji dengesini iyi kurar; pelet seçenekleri fazladır; rüzgârda 4.5 mm’ye göre daha kararlı davranır.

S3: 6.35 mm hangi durumlarda mantıklı?

Rüzgârda stabilite ve hedefte enerji isteniyorsa; orta-uzun mesafe atışlarında ağır peletin avantajı değerlidir. Klas Av’da Factor/Hercules gibi 6.35 mm seçenekleri bu ihtiyaca hitap eder.

S4: Pelet tipi ne kadar fark ettirir?

Çok. 10 m kâğıt hedefte wadcutter, 25–50 m ve üstünde domed başlı peletler genelde daha iyi uçuş hattı sunar. Hollow point yakında enerji transferini artırır.

S5: “Ne kadar hızlı, o kadar iyi” mi?

Hayır. Ses hızına yakın/supersonik bölgede pelet stabilitesi bozulabilir; bu yüzden çoğu kullanıcı subsonik ayarlarda daha iyi grupman alır.

S6: 4.5 mm’de ağır pelet, 5.5 mm’de hafif pelet kullanmak mantıklı mı?

Platforma göre değişir. Amaç, namluya ve regülatöre en iyi uyan hız-enerji-pelet kombinasyonunu bulmaktır. Bazı 4.5 mm tüfekler 10.34–13.4 grain aralığını severken, 5.5 mm’de 14–18 grain dengeli bir başlangıç noktasıdır. 6.35 mm’de 25–34 grain aralığı sık görülür. Üretici/perakendeci teknik sayfalarından ağırlık referansları alabilirsiniz.

S7: Klas Av’da kalibreye göre nereden başlamalıyım?

Hedef ve hobi için 4.5 mm CO₂ veya düşük güç PCP; açık alanda çok yönlülük için 5.5 mm PCP; rüzgâr/enerji odaklı kullanım için 6.35 mm PCP modellerini inceleyin. AT44, BT65, Factor, Hercules gibi aileler iyi başlangıç noktalarıdır.

Kalibre Seçimi İçin Basit Karar Ağacı

Önceliğiniz “hassasiyet” ve “kapalı alan” mı? 4.5 mm ile başlayın; wadcutter/dom ed pelet deneyin; ses hızına yaklaşmayın. (10–20 m)

Hem hedef hem eğlence, 25–50 m açık alan mı? 5.5 mm’ye bakın; regülatörlü PCP + domed pelet kombinasyonu rüzgârda hayat kurtarır.

Rüzgâr ve enerji önceliği mi? 6.35 mm ağır peletle rüzgârdaki sapmayı azaltır; moderatör ve sabit hız, grupmanı sıkı tutar.

“Doğru Kalibre”, “Doğru Kullanım”la Anlamlıdır

Özetle, 4.5 mm hedef ve hassasiyet için rakipsiz bir başlangıç sağlar; ekonomik ve sessizdir. 5.5 mm çok yönlülüğüyle orta mesafede rüzgârı daha iyi yönetir. 6.35 mm ise ağır pelet ve yüksek BC ile enerji ve stabiliteyi öne çıkarır. Seçimi hız sayısına değil, kendi mesafeniz, pelet tipiniz, rüzgâr şartlarınız ve bütçenize göre yapın. Klas Av’ın geniş ürün yelpazesi; Umarex’in pratik 4.5 mm CO₂ platformlarından Hatsan’ın 5.5/6.35 mm regülatörlü PCP’lerine uzanan seçeneklerle, kalibrenizi deneyerek doğrulamanızı kolaylaştırır. İlk adım olarak havalı tüfekler sayfamızı inceleyip, hedef mesafenize uygun bir platform belirlemenizi öneririz.